![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEizJO2pSF5ccI-pG9hnN0pr-1DIt3h23N5I749zPEOMURgTHvqb8owuETJ5kTcL_7_d6tkGHoXWA8us1Q_DLRAiOhyphenhyphenWRaks-A9ICjfx2lMJuwGhmakf8qul3rU7CwEzlqdrPgdK6720nGMz/s200/scan0043%5B1%5D.jpg)
Jean-Francois Jonvelle
Nga Altin Topi
Jean-Francois Jonvelle lindi ne Cavaillon te Frances ne 1943. Si femi ishte shume i levizshem, e nuk shkelqente ne asgje. Nje dite, ne vitin 1959, ishte nje fotograf, Georges Glasberg, i cili e ftoi Jean, t’i bashkohej atij ne nje turne rreth France per te fotografuar katedralet. Ne moshen 16 vjec, ai nisi aventuren e fotografit, te krijuesit te imazheve fotografike.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSLcraiVpiIE7zM9wo3zlLbYXcgEQluvwPw1CzmwlxUxzffDmMEpsTu3SwvXNlONEEjatW7_cpPObCQ8KDs7yC0yx40f4LgtvOyP9rLHu_07gW9vOfQqECNQxRRZNXlQ68MtuY6LfDKpUN/s200/tnrty.jpg)
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhsUOxdxBIOx6jolG6P9snsVkef5L13JLHOrz9XRKekCt93frXhsQXjnimIEvaFF95_LawR9G9S2Q8iqag2NE2e06NA4DGg6S9zwoGXonH37iFmtcCAEmU_Tp64WRIjMQFYq_oPklB1vpti/s200/scan0036%5B1%5D.jpg)
Motoja e tij ishte:“Gjithshka qe te besh, beje pa e imagjinuar”. Per ate, te fotografuarit, te kapurit e imazheve fotografike behej si nje krijim i castit, pa ndonje parapergatitje. Ai qe ne momentin qe filloi te shkrepe butonin e aparatit, iu perkushtua artit te fotografise me te njejten pasion e dashuri, qe nuk iu venit pergjate gjithe jetes.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg0HqFOs20mZYrXLOAOrJRI8pxUYNnXYI3tVWvhA_fk5Q-rzQCxa-hi3wV6PbmfrPQJM0uTs5uBH_XCN-WewQuReNnzfPiFy8Aw_VSh_K0Yr2gYw7gfS-3NdV_wkzMRRvg1atI_RpXaPXx2/s200/tnyui.jpg)
Filmat luajten nje rol te rendesishem ne krijimin e imazheve te tij. Sic thoshte ai vete: … filmat ishin atdheu, kultura, bota shpirterore, esenca e tij. Pasioni per filmat e shpinin ate perdite ne arshiven e bibliotekes per te pare Mankiewicz, Lubitsch, Fritz Long, Orson Welles, Arthur Penn, Minelli, Hitchcock, Marcel L’Herbier, Tourneur, etj.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgnZe8z6DAypOE9OU-adBjf9aG1ue-s_vseurAynJ6_ubuGzcmJsK6XcVgr1OqIHF07eLAOZAyhXV4F594LPnmf2ohQ_ZiAuTUWz_7xYglsZ04511iNFiJY1c5Ij7bD_0pjI5s0FyQRBPiq/s200/tne.jpg)
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi9qZv2c0SN3-X3Q32SlcyC74gKKUXRcdO2p0eDK2PpxhHdfmk0Z_n0z3Hz_RXXyxArdsi-7q86-ffGwAfd9LuhYSEvtwAqZi_XA8octeC3N92JZjaCnDXL8yyoPJljHL1SJQnFTDWewAcn/s200/tn1234.jpg)
Heroizmi nuk ishte pjese e tij. Bota e tij nuk ishte ne balle te betejes per te fituar te perditeshmen, duke u zgjuar heret, duke disiplinuar veten, ne kerkim te artit te perfeksionit. Syri ishte magjia qe kryente mrekulline per te. Syri i fotografit fliste pa folur, pa nxjerre ze. Syri fliste me gjuhen e lakuriqesise te trupit femror, te perzjere me nje doze perversiteti, e disa doza dobesie e butesie te gjinise delikate.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj4BuK6ttJZ3PnGIqBtmdsq-Quq-i6llaFlZt08p-EYbtvhwvHzA6O0_98QRfhR4tIoWlUte0X_u1kufjV7puFkRvIDKSHn2MDFaUUmyctMnkImT-gDcMBg8x3mb26IPQnpjxgYoiFhtpYy/s200/scan030%5B1%5D.jpg)
Femra me xhinse, duke pertypur cimcakiz, e me walkman ne vesh, nuk ishte muza, heroina a tij. Sensualiteti, te dorezuarit, duke i besuar veten syrit magjik te fotografit, ishte ajo gje c’ka ai kerkonte nga femra. Ideali i tij ishte njezetvjecaret, qofte ajo nje Ingrid Bergman, apo nje Silvana Mangano; personazhi me i paarritshem e i enderruar per te do te kishte qene Grace Kelly.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhT1j45Mto0BZeNVFMak5SPTr8ZYP3UiDULnDPhF0nNeFBr90hiDXbiSR-VGuzUyOJBJ0m6y4qDBjaYp51mKGu2sPzoT35PjqhHhdxAVzs_QTSfrxW2o-8HzZcwJ15pUX1baMoGu_02jUtG/s200/j019.jpg)
Jean-Francois Jonvelle, ne fillim beri emer ne boten e modes, si fotograf i modeleve ne revisten Harper’s Bazaar. Disa fotografi te Richard Avedon-it, ne bardhe e zi te Ava Gardener dhe Mike Nichols, e terhoqen drejt artit te tij. Jean ishte vetem 18 vjec ne ate kohe; me naivitetin e kurrajon e moshes, i shkruajti nje leter te shkurter Avedon-it, ku i shprehte admirimin e tij. Pas tre javesh, mori nje pergjigje nepermjet te ciles, Avedon-i e ftoi te takoheshin ne nje hotel te Parisit.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj72ni84Panyfclo1ZdiP42pCN-Vp7lCn9QV6BkGDUMeXtWIwWfKAxB7QuLqOanXfS37ZdMW4Tg8oVEAAGH2SYgul5qlsFhDiO02lrIc_FtRTrZDplqn_DB-HNhMxQXnZJ2_VuwbFh_6kcL/s200/j018.jpg)
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgAtJvSLvtfv4CFmVmb2n089MSukkYOiYZw-zAAB8FeGQvIt_tKcPERJjTi54nPSa2XL6vpzuIKLD9BH1ZKro_QHQ3Ltl07kkIgQZ6vXdgtMPaC8qAvnNOZ7TZUQUy_dsQaQ33Xq-SzWo9s/s200/j017.jpg)
Kamera e tij, nuk shfaqi interes per gjinine mashkullore, prandaj nuk sheh meshkuj ne printet e tij. Megjithate, nje nga deshirat e tij, ishte te fotografonte Papen, por ashtu sic e deshironte ai. Pavarsisht se, imazhe te tilla si ajo e njeriut te pare ne Hene, dramat e terrorizmit apo te luftes apo vuajtjes njerezore, mbeteshin teper te fuqishme ne mendjen e tij; leitmotivi e interesi i tij ne artin fotografik, mbeti nevoja per te transmetuar ate deshire te njeriut per te gezuar jeten, per te percuar ate qe ne frengjisht quhet “joie de vivre”.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgV4zPTQajHGD0CWWctQ5qfniAYNMvCfPh2kbzKe87YRxjXTK3B2NVo74qlHi4eE0JxIOI-VPVUDLxAIfc5v9hEUNsMOK7hn-pwmH8m8Vhz_PFvvvg7D7bPLhyLoi8ORWY3SsYKOVl6j41E/s200/Beatrice_Dalle.jpg)
Fotografite e Jonvelle jane ekspozuar ne vende te ndryshme. Ne 1983 u hap ekspozita e pare ne Saint-Louis. Dy vite me vone ne Londer, Galeria Hamilton, i perkushtoi nje retrospektive te perceptuar me zgjuarsi. Ne 1986, ne stacionin e St Lazare te Parisit, 35 fotografi dymetroshe, u ekspozuan si postera ne muret e stacionit, e shiheshin cdo dite, nga te pakten 50,000 pasagjere. Ne fotografite e tij dallohet syri i nje vezhguesi te vemendeshem, ku ngjyrat e lehta, i japin jete e gjalleri subjekteve qe ato qemtojne.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgufI5NrjSXRwI0m1dHrktoF3SMdsXqkPWZpoV59aHGHwEa79RpoMAohh2G-ajbN7xHx8SRXTYc72T9tXn7TJl1KIY6_L082N6rkbx_LvmPl54mWypC0TwUflH1PDS-l4cbRZ-rRR71nggp/s200/scan0033%5B1%5D.jpg)
Objektet e pare te hulumtimit te tij fotografik, u bene e motra, gjyshja dhe e ema, te cilave ai i kushtoi vendin e nderit, ne librin e tij te pare fotografik titulluar “Atyre qe i dua”.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjltOSTp1Ko9J6aQ1gWMI0vPyI1u1JXZRqIy_jMKeUnSpZnm9YBmrAlto0uGTj4JfvDQ-HQKahUlnoTh-Y4tSGtcjz1mPsTsL9llrzZDQVT-Eo0VL-RlQxATvS4-EzHQrneTYp8Izvs0iWe/s200/tn.jpg)
Sipas Jonvelle, ashtu sic gjerat shkruhen, e zeze ne te bardhe, edhe per fotografite, duhet te behet e njejta gje. Fotografite per te, jane doreshkrimet, shenimet, ditaret e tij intime, bardhe e zi. Ngjyrat perdoren ne pergjithesi per kontratat, punimet e komisionuara nga agjensite e fotove te modes dhe reklamave, pra per publicitetet. Jonvelle, u angazhua ne fushatat publicitare ne vitet 70-te, fillimisht me firmen e xhinsit Levi. Ndersa, kur fotografi punon per vehte, ai i kthehet botes bardhe e zi te artit te vertete te fotografimit.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi6Ev4rLvFol6qCe7nhltV9o53Upb6C-dH2lgg3vpT29QnGHMiJoDJZFqY2C_N9M-q_9C1BzSByEr06U0yzA-rWrAToR-wdu0r1kw0DbdmP5gD_Tst-5COVdooB1R3lu0rVP7nhz6wu3N7X/s200/scan0007%5B1%5D.jpg)
Aparati qe perdorte ne shumicen e rasteve ishte Nikon, 83mm. Ky aparat e lejonte te kapte nga afer, ate c’ka i shihte syri. Kamera ne kete menyre ishte thjesht nje kornize, brenda te ciles ai fiksonte imazhet; nderkohe qe ishte syri i tij ai qe shtypte butonin, e jo gishti tregues. Jean i pelqente femrat qe silleshin natyrshem e ne menyre spontane. Biles qe te bente cdo gje edhe me te natyreshme, i hidhte gota uji ne fytyre. Tualeti ishte dicka e huaj, ishte si nje lloj plaster mbi fytyre; buzekuqi, do t’i largonte mashkullit deshiren per te puthur nje femer ne buze.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEipeK_Krn6gXjO9WlTjiSfj9dKx7VNI-82ktLKNv9S8IheBgEq369vlJ8U1LYXKghGSw7XgXNj9pkWprTdflzAoQDhSNP9RZqMpnh15X7OwjyCRF5cASAUf2oopgdoYfgKVVjSV7GH_v0Dy/s200/scan0001%5B1%5D.jpg)
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgVJyeWu2A7eb6voyd5qWmtnyKAV1_8AQKXq4AfJVPWRbRx1Ftxz23tsa88waOqYIygXiDB5fUbO7cVEAq2jymHEZInD2NH5kBRQibyuFDE6Ruh7NWACvdo3_1uOZwaqQabw_xuduIYf7cL/s200/scan0004%5B1%5D.jpg)
Jonvelle nuk e pelqente perdorimin e termit “nudo” per fotot lakuriqe te femrave. Mbi te gjitha ai thoshte se ato jane fotografi femrash, qe te bejne per vete. Femrat jane nje realitet i bukur, e realitetet me te bukura jane ato qe gjenden brenda nesh. Duhet t’i duash ato, t’i degjosh e t’i provokosh… “Nudot e femrave” na ngrene ne lartesi marramendese; njemije e nje imazhet, te paparashikueshme, te pashpjegueshme, na zhveshin lakuriq ne brendesine tone.
Jean-Francois Jonvelle vdiq ne 16 Janar 2002.
No comments:
Post a Comment