Sunday, January 27, 2008

Syri i Fotografit


Nudot e Edward Weston
Altin Topi

Edward Weston eshte nder fotografet me te admiruar amerikane. Karriera e tij, e cila filloi ne Los Anxhelos, zgjati kater dekada. Pergjate kesaj periudhe, Weston-i perjetoi fillimin e mbarimin e dy luftrave boterore, depresionin ekonomik amerikan, ngritjen e artit te fotografise si nje medium dominues, dhe daljen ne skene te SHBA-se si qendra boterore kulturore. Wenston-i, si nje nga pioneret e fotografise artistike, mbeti njekohesisht, konservativ e progresiv, ne kontributin e tij ne kete gjini te artit pamor.

Ne 1934, Weston 48 vjecar, u njoh me Charis Wilson, nje 19 vjecare kulturalisht te avancuar per kohen, vajze nga nje familje me emer ne Karmel, te Kalifornise.
Ajo menjehere pranoi te behej modele per nudot e tij artistike, e shpejt marredhenia e tyre u transformuar ne teper intime, duke u kthyer ne e dashura e Wenston-it. Ata jetuan bashke per 12 vjet, ku prej 1939 deri ne 1945 si te martuar. Charis Wilson, mbetet ndoshta muza e tij me e fameshme.

Charis Wilson ne kujtimet e saj na ka lene nje portret te gjalle te artistit: “Syte e tij te medhenj kafe, intensivisht hidhnin mbi mua veshtrime gaztore e mekatare. Cfare ishte e rendesishme per mua, ishte pamja e dikujt qe binte ne sy per gjallerine qe e dallonte mbi te tjeret qe ishin te pranishem ne dhome, ku syte e tij shihnin e perqafonin dyfishin e cdo qenie tjeter.

Si ritual te perditshem, ai hidhte ne ditar impresionet e mendimet e tij; por fatkeqesisht, vetem pak fragmente kane shpetuar nga shenimet e tij. Ashtu sic bente shpesh me artin e tij, ai kishte nje prirje vetshkaterruese ndaj punimeve te tij artistike, ketu nuk perjashtoheshin as edhe ditaret; duke i hedhur ne flaket e zjarrit. Ne nje nga fragmentet qe i kane shpetuar djegjes, ai shkruan: "…qetesia(paqja) e mendjes dhe pak kohe ne dispozicion, mjafton vetem kaq, e dikush mund te krijoje. Lartesite emocionale jane te lehta per t’u arrire, qetesia dhe koha jo. Dje “krijova” serine me te bukur te nudove qe mund te kem fotografuar ndonjehere, dhe pa ndonje gjendje mendore te ekzaltuar. Qetesia, “paqja mendore” e sapo permendur, eshte nje gjendje e qenies, ne te cilen dikush eshte i lire nga preokupimet e vogla te perditeshme materiale; dhimbja e zemres nga ndonje tragjedi, nuk eshte kaq shkaterruese sa dhimbja e stomakut bosh nga varferia. Nje zemer e thyer kurohet me lehte se sa nje stomak i thare."

Weston ndoshta eshte me i njohur per nudot e tij. Ai nuk lejonte asnje imperfeksion ne fotot apo trupat qe fotografoi; megjithese i donte grate, ai nuk ia admironte intelektin apo aftesite e tyre; as edhe i konsideronte ato te barabarta, vecse me perjashtime te rralla. Charis Wilson kujton: - Gjate sesioneve te fotografimit, Edward-i e bente modelen te ndjehej teper e ndergjegjeshme per veten, per ate c’ka ishte. Kjo ishte pertej cdo eksibizionizmi apo narcizizmi; ishte e ngjashme me nje ndjenje e nje gjendje te imponuar hipnoze, apo meditimi. Kurioze sa mund te tingelloje, ai ishte i afte te krijonte nje gjendje te tille edhe pa aparatin fotografik.”

Personaliteti i tij do ta bente Walt Witman-in krenar. Sic kujton Charis, fotot femrore nudo para tij, qe shiteshin ne stenden e revistave te artit fotografik, ngjanin sikur i kishin hequr lekuren e vertete, ashtu te ngrira ne ca poza jo te natyreshme e pa drite. Imazhet fotografike te krijuara prej Weston-it; trupat e femrave, portretet e tyre, ishin nje ndarje perfundimtare nga nje tradite e tille.

Pergjate karrieres se tij, shohim te hyne e te dalin shume femra. Nuk ishte e pazakonte, qe muzat e tij, te ktheheshin edhe ne dashnoret e tij. Keto femra, nuk mbeteshin thjesht si objekte te artit te tij. Secila nga ato ishte burim energjie per krijimtarine e tij; personaliteti i tij u mekua nga femrat, personaliteti i tij krijoi kryevepra.


Kahlil Gibran shkruan ne vepren e tij “Profeti”: - “Nje pauze e vogel, nje periudhe pushimi pezull ne eren qe fryn, dhe nje tjeter femer do te me mbart mua me vete." E shkruar ne 1923, keto fjale te epokes westoniane, pershkruajne ne menyre mjeshterore realitetin e rolit te femres ne jeten e Wenston-it: cdo njera nga femrat i dha Wenston-it nje jete te re, nje lindje te re.

Ka dicka rreth marredhenieve romantike te Weston-it me femrat, e cila tregon se, ai shkoi pas tyre per t'i vertetuar vetes se ai ekzistonte dhe bota ishte nje vend per t'u jetuar vetem ne pranine e tyre; e ngjashme me nje femije qe kendon kur ecen neper erresire. Kur kjo ndjekje perfundimisht mbaroi per te, dicka u shemb dhe ai hoqi dore nga jeta, u dorezua; nata filloi te binte mbi te. Kenga e fundit e tij, kishte qene Charis Wilson.

1 comment:

Anonymous said...

Emri im është loana dhe jam këtu për të falënderuar DR DAWN për ndihmën e tij për të shpëtuar marrëdhënien time. I dashuri me la sepse isha i shpejtuar dhe e kam luftuar disa here per shkak te pasigurive duke mos e pare asnjehere afer zonje. Nuk mund të gjeja një mënyrë më të mirë për ta bërë atë të kthehej tek unë dhe DR DAWN erdhi në shpëtimin tim. Kur e kontaktova, ai më tha gjithçka që duhej të dija se si do të rikthehet dashuria dhe lidhja mes meje dhe burrit tim. Unë u binda dhe ai e bëri punën pa hezitim dhe menjëherë pas 48 orësh më thirri i dashuri. Jam e lumtur dhe plot jetë për shkak të mirësisë së DR DAWN. I bëj thirrje kujtdo që ka probleme të kontaktojë me të tani dhe ai me siguri do t'ju ndihmojë.
dawnacuna314@gmail.com
Whatsapp: +2349046229159