Sunday, August 15, 2010

Rite de Passage

Nga Gonxhe në Nënë Tereza
Nga Altin Topi 
Shekulli





Me një këndvështrim të freskët sapo është hedhur në treg nga enti botues amerikan Time Inc, një numër special rreth Nënë Terezën në përvjetorin një shekullor të lindjes te saj. Midis dyjëzimeve historike në rrjedhat e turbullta që përjetonte Ballkani i një shekulli më parë, fëmijëria dhe rinia e herëshme e Agnes Gonxhe Bojaxhiut, nuk mbeten më në terrin e tymnajes të një “vajze prej Ballkani”.

Duke u marrë si shkas një fotografi e Terezës së ardhëshme dalë ne 1928, në moshe 18 vjecare, Time shkruan ajo çka e përcakton fotografinë, janë sytë e Gonxhes, plot ngrohtësi, e që kallzojnë shumë. Vështrimi i saj është i kthjellët, e megjithatë i vendosur, shënjon një lloj padurimi. Fotoja nuk është një çast, një kapje fotografike e një provinciale naïve. Vajza në foto “ di diçka rreth rrugës ku po futet”, çfare drejtimi ështe duke marrë jeta e saj. Prej këtij moment na hapet një domethënie, interpretim i ri në shkrimin e revistës amerikane e prejardhjes etnike e familjare të Gonxhes të re për të shpjeguar Nëne Terezën.

Tuesday, August 10, 2010

Literature/Gjuhesi

Bisede postmortem
(pjesa e shtate)
nga Altin Topi 


A.T. Zanafillën e elegjisë e kemi gjurmuar tek grekerit e vjetër, e romaket e adaptuan prej tyre. Cili ka qëne roli i Katulit në këtë përvetësim të kësaj forme kaq të herëshme poetike?

P.G. Elegjija Rromake, që kishte xânafillë me Katulin, e pat përdor ket poet si urën lidhse tepër të çmueshme midis shkollës Aleksandrine dhe elegjivet të Tibullit e Propertusit, që u shfaqen një gjeneracion mâ vonë. Elegjija Rromake vijon me zhvillimin e vet gjithnje e mâ teper, sá që një kritik i lashte, Kuintiliani, guxon me e krahasue me mâ të mirat elegji Helenike. Katuli në koleksionin e vet, ka punue si me stilin aleksandrin të epigramit t'kursyem, âshtu edhe me figurat e moralin e mitologjisë. Mundet me u argumentue se kupleti elegjjak mâ i famshëm latin âsht i tij tek Odi et Amo:

Odi et amo. quare id faciam, fortasse requiris?
nescio, sed fieri sentio et excrucior.

Literature/Gjuhesi

Bisede postmortem 
(pjesa e shtate)
   nga Altin Topi

A.T. Zanafillën e elegjisë e kemi gjurmuar tek grekerit e vjetër, e romaket e adaptuan prej tyre. Cili ka qëne roli i Katulit në këtë përvetësim të kësaj forme kaq të herëshme poetike?

P.G. Elegjija Rromake, që kishte xânafillë me Katulin, e pat përdor ket poet si urën lidhse tepër të çmueshme midis shkollës Aleksandrine dhe elegjivet të Tibullit e Propertusit, që u shfaqen një gjeneracion mâ vonë. Elegjija Rromake vijon me zhvillimin e vet gjithnje e mâ teper, sá që një kritik i lashte, Kuintiliani, guxon me e krahasue me mâ të mirat elegji Helenike. Katuli në koleksionin e vet, ka punue si me stilin aleksandrin të epigramit ters, âshtu edhe me figurat e moralin e mitologjisë. Mundet me u argumentue se kupleti elegjjak mâ i famshëm latin âsht i tij tek Odi et Amo:

Odi et amo. quare id faciam, fortasse requiris?
nescio, sed fieri sentio et excrucior.

Thursday, July 15, 2010

Art/Poezi

Ëndrra dhe Poezia


        Dikur poeti francez Paul Eluard shkruante: - “Rrëfimi i një ëndrre nuk mund të merret si recitim poeme. Te dyja jane realitete te jetuara; por e para është një kujtim, i konsumuar njëherazi, një aventurë; kurse prej te dytes asgjë s’humbet, asgje s’ndryshon. Poezia e naltëson universin për të përfituar vetëm qënia njerëzore me aftësite e veta, i krijon hapsira njeriut të shoh llojshmërinë e gjërave në mënyra të ndryshme.” Ne vazhdim i kemi te dyja, endrren e poezine te shkrira ne nje.

Opinion/Kritike


Where a writer is from is neither here nor there


Posted by Stuart Evers Books Blog http://www.guardian.co.uk/

We should beware of paying more attention to a writer's nationality than their fiction.

       In the literary world, there is perhaps nothing more insulting than being labelled "insular". Any accusation – such as Nobel prize permanent secretary Horace Engdahl's 2008 comments about the parochialism of American letters – is damaging, hurtful and also guilt-inducing. Insularity, after all, is inimical to literature, the opposite of fiction's artistic goal of understanding others. And it's not just writers who are shamed by the allegation. Publishers and, by implication, readers are often indicted on similar charges, their rigid tastes blamed for the shockingly low availability of fiction in translation.

Tuesday, January 26, 2010

Art/Poezi


Albanian poet shares latest collection

January 25, 2010 by Amy Woodward

Black Mountain Institute welcomes Luljeta Lleshanaku


“There’s so much hugging in here!” laughed Carol Harter, executive director of the Black Mountain Institute, during her introduction for Albanian poet Luljeta Lleshanaku.

Lleshanaku, surrounded by friends and colleagues, was welcomed to Las Vegas for the reading of her most recent collection of poems, “Child of Nature.”

“I feel very emotional, very touched being back in Las Vegas… It’s my favorite city,” Lleshanaku said.

The poet, International Women’s Forum Fellow and winner of the prestigious Kristal Vilenice Prize, had previously received a nine-month residency from BMI.

During those nine months, she was able to focus on her work and thanked both BMI and UNLV for the opportunity.

Thursday, January 7, 2010

Opinion/Kritike



Bretkoca dhe Akrepi
nga Altin Topi
Gazeta Shekulli 16/02/2010

Fabulën e bretkocës me akrepit nuk jemi të sigurtë se nga cila kulturë e kemi trashëguar, por është shume e vjetër, shpesh i atribohet edhe Ezopit. Sic janë të shkurtra edhe fabulat e Ezopit, unë po e ritregoj në stilin e tij.

Një ditë prej ditësh, një bretkocë dhe një akrep u takuan në buzën e një përroi. Akrepi iu lut bretkocës ta hidhte në krahun tjetër të përroit. Bretkoca dyshuese e pyet: - “A mund të besoj unë që ti nuk do të më ngulësh thumbin tënd vdekjeprurës?” Akrepi e kishte pergjigjen në majë të gjuhës: - “Si mundem ta bëj dicka të tillë? Po të qe kështu, do të mbyteshim të dy në ujë.” E kandisi bretkocen, e cila më në fund u bind ta mbante në kurriz. Ne mes të përroit, bretkoca ndjeu një pickim të fortë dhe nisi fill t’i paralizoheshin gjymtyret. Duke u fundosur me akrepin në kurriz e pyeti: - “Perse valle?” Akrepi iu pergjigj me skermitjen e tij cinike edhe në vdekje: - “Është vet natyra ime…” .

Wednesday, January 6, 2010

Literature/Gjuhesi





Bisede postmortem (pjesa e gjashte)
nga Altin Topi


A.T. E tash i ka ardhur radha periudhes disi më me shkelqim, kur duket se Roma ka forcuar e shtrire kufijte e vet me shume, dhe eshte e njohur si periudha augustiane. Sebashku me fuqine e Romes, a u rrit edhe fuqia e krijimtarise artistike njelloj?

P.G. Figura mâ e shqueme ne ket periudhe ásht Virgjili, aq i permendur per kryevepren e tij te pávdekshme epike, qe âsht Enejda.


Virgjili nuk permendet vetem per Enejden,

Saturday, January 2, 2010

Art/Perkthime

Shoku Laski
nga Joan Didion*

Mikel Laski, i njohur edhe si M.I. Laski, është një i ri për të cilin nuk dihet shumë, me sy të gjallë, mjekër të vogël, fytyra verdhacuke e tij bie në sy në një vënd si Kalifornia jugore. Me pamjen e tij të dallueshme dhe bisedat ideologjike që s’rreshtin, i përngjason saktësisht një revolucionari të përkushtuar, e në fakt, ai është një i tillë. Ai ka lindur njëzet e dy vite më parë në Bruklin, si fëmijë u rrit në Los Anxhelos, braktisi universitetin në vitin e parë për të organizuar punën për sindikatat e shitësve, kurse sot, ai është Sekretari i Përgjithshëm i Komitetit Qëndror të Partise Komuniste të SHBA(Marksiste-Leniniste), një grup i shkëputur me vehte Stalinist-Maoist; si i tillë, i është përkushtuar me fanatizëm një doktrine komplekse e të pandryshueshme, me bindjet se, Partia Komuniste Amerikane është një “klikë borgjeze-revizioniste”, Partia Progresiste e Punës, trockistët, dhe “klika revizioniste e Gas Hallit”, e kanë demaskuar veten si lakej oportunistë të borgjezisë, duke propoganduar paqen, të papranueshme për “punëtoret”, por të pëlqyeshme prej imperialistëve liberalë; e H. Rap Braun është një vegël, në se nuk është një agjent i ndërgjegjëshëm i klasës sunduese kapitaliste.